بنداره های لوله گوارش

📖 گفتار ۲ فصل ۲ زیست دهم:

✔همواره منقبض و بسته اند بجز هنگام عبور مواد(نه فقط غذا)⬅جلوگیری از برگشت محتویات لوله گوارش به بخش قبلی

✔جهت حرکت غذا در لوله گوارش "یک طرفه" است بجز هنگام استفراغ که بنداره ها برعکس نیز باز میشوند

✔بنداره ابتدای مری در فاصله بین بلع ها منقبض است تا مانع ورود "هوا" به مری شود

✔از بین همه ی بنداره های لوله گوارش فقط "بنداره خارجی مخرج" از نوع مخطط و ارادی است و باقی بنداره ها از جنس ماهیچه صاف هستند

❌❌حفره درون لوله گوارش جزء محیط داخلی بدن محسوب نمیشود❌❌

تهیه و تنظیم : پریسا ربانی

ویژه سال یازدهم

فرآیند انقباض ماهیچه

برای شروع انقباض یک پیام عصبی توسط نورون حرکتی به ماهیچه فرستاده می شود و از انتهای آکسون مرتبط با ماهیچه انتقال دهنده ی عصبی ترشح شده و باعث رها شدن یون کلسیم از شبکه ی سارکوپلاسمی و شروع روند انقباض می شود که به این منظور رشته های اکتین، در امتداد رشته های میوزین حرکت می کنند و خطوط Z به یکدیگر نزدیک می شوند و طول سارکومر کوتاه می شود

@در زمان انقباض اندازه ی نوار تیره ثابت است اما نوارهای روشن کوتاه

 می شوند و صفحه ی روشن موجود در نوار تیره به مرور ناپدید می شود. 

@در نوار روشن رشته های نازک و در نوارهای تیره هم رشته های نازک و هم رشته های قطور قرار گرفتن و در محل صفحه ی روشن فقط رشته های میوزین (قطور) قرار دارند.

تهیه و تنظیم : ندا آقامیر

گفتار2فصل2 زیست دهم

گفتار ۲ فصل ۲ زیست دهم :

حرکات کرمی شکل یک طرفه به سمت انتهای لوله گوارش است بجز هنگام استفراغ که در بخشی از لوله گوارش جهت این حرکات برعکس میشود.

سرعت حرکات کرمی شکل در هنگام استفراغ نسبت به حالت طبیعی بیشتر است

حرکات مواد غذایی در طول لوله گوارش ممتد و پیوسته نیست،(به خاطر وجود بنداره ها)

حرکات قطعه قطعه کننده تا قبل از روده باریک دیده نمیشوند

در حرکات کرمی شکل یک حلقه انقباضی ایجاد میشود اما در حرکات قطعه قطعه کننده چند بخش انقباضی ایجاد میشود

گوارش در دهان⬅مکانیکی(جویدن و آسیاب شدن غذا) و شیمیایی

انواع غدد بزاقی⬅غدد بزرگ(۳جفت)+غدد کوچک ترشح کننده موسین⬅

در مجموع "بیش از ۶ عدد" غدد بزاقی داریم

اندازه غدد بناگوشی از بقیه غدد بزرگتر است

جنس انزیم های بزاقی:پروتئینی⬅با مکانیسم "برون رانی" از یاخته های تشکیل دهنده غدد بزاقی ترشح میشوند

در بلع ارادی ماهیچه های مخطط دهان و زبان به حرکت غذا کمک میکنند ولی در بلع غیرارادی در حلق و ابتدای مری ماهیچه های مخطط به صورت غیرارادی عمل میکنند و در ادامه ی مری تا معده ماهیچه های صاف به صورت غیرارادی عمل میکنند.

تهیه و تنظیم : پریسا ربانی

ویژه سال یازدهم

لایه های لوله گوارش زیست دهم

گفتار ۲ فصل ۲ زیست دهم :

ویژگی لایه های لوله گوارش:(ازخارج به داخل)

۱.لایه بیرونی(خارجی ترین)⬅بافت پیوندی سست+رگ های خونی/در حفره شکمی "بخشی" از صفاق را تشکیل میدهد:صفاق پرده ای که اندام های "درون" شکم را از "خارج" بهم متصل نگه میدارد.

۲.لایه ماهیچه ای⬅

الف)در دهان و حلق و ابتدای مری و بنداره خارجی مخرج از نوع ماهیچه مخطط است

ب)در سایر قسمت های لوله گوارش از جنس ماهیچه صاف است که به دو شکل حلقوی و طولی مشاهده میشوند و بین آنها سه چیز قرار دارد:بافت پیوندی سست/شبکه ای از یاخته های عصبی/رگ های خونی

یاخته های عصبی این بخش در تنظیم فعالیت های دستگاه گوارش نقش دارند و در تشکیل شبکه عصبی روده ای را نقش دارند.

دیواره معده یک لایه ماهیچه مورب نیز دارد(3لایه عضله دارد)

۳.لایه زیرمخاطی⬅حاوی بافت پیوندی سست+رگهای خونی+شبکه ای از یاخته های عصبی/باعث چسباندن مخاط روی ماهیچه شده و مخاط بتواند به راحتی روی آن بلغزد و چین بخورد/ یاخته های عصبی این بخش در تنظیم فعالیت های دستگاه گوارش نقش دارند و در تشکیل شبکه عصبی روده ای را نقش ویژه ای دارند.

۴.لایه مخاطی(داخلی ترین)⬅حاوی بافت پیوندی سست+رگهای خونی+یاخته های ماهیچه صاف(خارجی ترین یاخته های این لایه)+یاخته های بافت پوششی(داخلی ترین یاخته های این لایه)/مخاط کارهای مختلفی مثل جذب و ترشح انجام میدهد

در هر ۴ لایه، لایه های رگ خونی دیده میشوند چون همه یاخته ها جهت تامین مواد غذایی به رگ نیاز دارند⬅بافت پوششی در هر ۴ لایه دیده میشود زیرا در دیواره رگهای خونی بافت پوششی وجود دارد و از طرفی رگهای خونی در همه ی لایه ها وجود دارد

غدد لوله گوارشی در هر دو لایه مخاطی و زیرمخاطی وجود دارد

در هر ۴ لایه بافت پیوندی سست وجود دارد

موادی که بافت پوششی مخاط ترشح میکند:

آنزیم⬅لیزوزیم و آنزیم های گوارشی

اسید معده(توسط یاخته های کناری غدد معده)

هورمون ها(سکرتین و گاسترین)⬅تنظیم فعالیت های گوارشی

موسین⬅ترشح در سراسر لوله/گلیکوپروتئینی/موسین+آب=ماده مخاطی/وظایف:حفاظت_چسباندن مواد غذایی بهم و ایجاد توده لغزنده

تهیه و تنظیم : پریسا ربانی

ویژه سال یازدهم

بنداره های لوله گوارش زیست دهم

گفتار ۲ فصل ۲ زیست دهم:

بنداره های لوله گوارش:

همواره منقبض و بسته اند بجز هنگام عبور مواد(نه فقط غذا)⬅جلوگیری از برگشت محتویات لوله گوارش به بخش قبلی

جهت حرکت غذا در لوله گوارش "یک طرفه" است بجز هنگام استفراغ که بنداره ها برعکس نیز باز میشوند

بنداره ابتدای مری در فاصله بین بلع ها منقبض است تا مانع ورود "هوا" به مری شود

از بین همه ی بنداره های لوله گوارش فقط "بنداره خارجی مخرج" از نوع مخطط و ارادی است و باقی بنداره ها از جنس ماهیچه صاف هستند

حفره درون لوله گوارش جزء محیط داخلی بدن محسوب نمیشود

تهیه و تنظیم : پریسا ربانی

ویژه سال یازدهم

بافت های جانوری زیست سال دهم

 مبحث : گفتار اول فصل دوم زیست دهم

بافت های جانوری:

۴نوع بافت اصلی بدن انسان: پوششی_پیوندی_ماهیچه ای_عصبی

بافت پوششی⬅پوشاننده سطح بدن(پوست)_سطح درونی حفره ها(قلب)_مجاری درون بدن(دهان،معده،روده و رگها)/ فضای بین یاخته ای اندک/در زیر یاخته های غشای پایه وجود دارد

غشای پایه: 

جنس:شبکه ای از رشته های پروتئینی و گلیکوپروتئینی

وظیفه:اتصال باخته های بافت پوششی به هم/اتصال یاخته های بافت پوششی به بافت زیرین

انواع بافت های پوششی:

۱)سنگفرشی چندلایه⬅پوست/مری/ابتدای بینی/دهان

۲)سنگفرشی تک لایه⬅دیواره مویرگها/لایه خارجی کپسول بومن در کلیه ها/دیواره حبابکها در ششها

۳)استوانه ای تک لایه⬅روده/معده/انتهای بینی/نای تا نایژک های مبادله ای

۴)مکعبی تک لایه ای⬅غده تیروئید/لوله های گردیزه در کلیه ها

۵)غده ای⬅غده بزاقی/غده معده/یاخته های ترشح کننده هورمون در روده

بافت پیوندی:

۱)سست⬅انعطاف پذیر/تعداد یاخته:متوسط/ماده زمینه ای:شفاف و بی رنگ و چسبنده و مخلوطی از انواع درشت مولکولها/محل:زیر بافت موششی/نقش:پشتیبانی از بافت پوششی

۲)متراکم(رشته ای)⬅میزان رشته های کلاژن و مقاوت انها بیشتر از بافت پیوندی سست و انعطاف پذیر است/تعداد یاخته:کمتر از بافت سست/ماده زمینه ای:اندک/محل:زردپی و رباط و پریکارد و اپی کارد قلب/نقش:حفاظتی

۳)چربی⬅یاخته های سرشار از چربی/تعداد یاخته:زیاد(یاخته های هسته ی انگشتری)/ماده زمینه ای:کم/محل:در اکتر نقاط بدن/نقش:بزرگترین ذخیره انرژی بدن/ضربه گیر/عایق حرارتی

۴)استخوان

۵)غضروف

۶)خون

همیشه بافت پوششی توسط بافت پیوندی پشتیبانی نمیشود،در لایه اپی کارد قلب در زیر بافت پوششی سنگفرشی ساده،بافت پیوندی رشته ای(نه سست) قرار گرفته و از ان خفاظت میکند

بافت ماهیچه ای:

انواع:

ماهیچه مخطط اسکلتی⬅رشته ای/بدون انشعاب/چند هسته ای/قرمز رنگ/در سراسر بدن/ارادی/عصب دهی پیکری

ماهیچه قلبی⬅منشعب/ببشتر تک هسته ای و بعضی دوهسته ای/قرمز رنگ/در قلب/غیر ارادی/عصبدهی خودمختار

ماهیچه صاف⬅دوکی شکل/تک هسته ای/سفید_صورتی رنگ/در دیواره دستگاه گوارش و تنفس و .../غیرارادی/عصبدهی خودمختار

بافت عصبی:

۲ نوع یاخته دارد:

۱.یاخته اصلی⬅نورون(یاخته عصبی)

۲.یاخته فرعی⬅نوروگلیا(یاخته پشتیبان)

اعضای یک نورون:

دندریت های کوتاه⬅انتقال میام عصبی به جسم یاخته ای

جسم یاخته ای⬅محل قرارگیری هسته/شامل حجم بیشتری از سیتوپلاسم 

آکسون⬅رشته طویل منفرد/روی انهارا بهش های زرد رنگ غلاف میلین میپوشاند

پایانه های اکسون⬅چندین رشته/با یاخته ماهیچه ای یا غده ای یا عصبی دیگر ارتباط دارند

جهت حرکت پیام عصبی یک طرفه از جسم یاخته ای به سمت پایانه های اکسونی است

وظیفه نوروگلیا: حفاظت_تغذیه_عایق بندی نورون ها

تهیه و تنظیم؛: پریسا ربانی

ویژه سال یازدهم