روش های انتقال مواد زیست سال دهم

مبحث : گفتار اول فصل دوم سال دهم

 روش های انتقال مواد:

برای ذرات کوچک:

انتشار ساده⬅انتشار از محیط پرغلظت به کم غلظت/در جهت شیب غلظت/بدون صرف انرژی/مولکول ها بدلیل داشتن انرژی جنبشی منتشر میشوند/نتیجه انتشار:یکسان شدن غلظت در دو طرف غشا/مثال:گاز های تنفسی(O۲ وCO۲)

انتشار تسهیل شده⬅ انتشار از محیط پرغلظت به کم غلظت به کمک "پروتئین های سراسری"/در جهت شیب غلظت/بدون صرف انرژی/مولکول ها بدلیل داشتن انرژی جنبشی منتشر میشوند/نتیجه انتشار:یکسان شدن غلظت در دو طرف غشا/مثال:خروج گلوکز و بیشتر امینواسیدها(نه همه انها) از یاخته های روده و ورود انها به مایع بین یاخته ای 

گذرندگی(اسمز)⬅جابجایی مولکول های "آب خالص" بین دو محلول آبی که بین آنها غشایی با "تراوایی نسبی" وجود دارد/انتشار مولکول های اب از محیط رقیق به محیط غلیظ

هرچه اختلاف غلظت آب بیشتر⬅فشار اسمزی بیشتر⬅سرعت جابجایی آب خالص بیشتر

در اسمز حرکت مولکول های اب میتواند "دو طرفه" باشد ولی برایند این حرکت ها رفتن مولکول های اب از محیط رقیق به غلیظ است

"تقریبا مشابه" بودن فشار اسمزی مایع اطراف یاخته ها با مایع درون یاخته ها مانع ورود بیش از حد آب به درون یاخته و ترکیدن ان میشود

میزان فشار اسمزی در محیط غلیظ بیشتر از محیط رقیق است

انتقال فعال⬅حرکت مواد در خلاف جهت شیب غلظت/عبور مواد به کمک پروتئین های سراسری غشا/با صرف انرژی(ATP)/

مثال:برخی مولکول ها و مواد معدنی مثل سدیم،پتاسیم،کلسیم،آهن

برای ذرات بزرگ:

درون بری(اندوسیتوز)⬅جابجایی مواد به کمک تشکیل کیسه های غشایی/

با صرف انرژی(ATP)/

 مثال:کربوهیدراتها_پروتئینها_مولکول های درست_کیلومیکرون_ویتامینB۱۲ _ترشح بزاق

برون رانی(اگزوسیتوز)⬅ جابجایی مواد به کمک تشکیل کیسه های غشایی/

با صرف انرژی(ATP)/

مثال: کربوهیدراتها_پروتئینها_مولکول های درست_کیلومیکرون_ویتامینB۱۲ _ترشح بزاق

ویژه سال یازدهم

خدمات بوم سازگان

مبحث : فصل یک سال دهم

خدمات بوم سازگان:

منابع و سود هایی که هر بوم سازگان دربردارد

تولیدکنندگی بیشتر⬅خدمات بوم سازگان بیشتر

پیامدهای جنگل زدایی:

تغییر آب و هوا

کاهش تنوع زیستی

فرسایش خاک

یکی از علل وقوع سیل در سالهای اخیر:جنگل زدایی

@انواع انرژی:

۱.تجدید ناپذیر⬅سوخت های فسیلی(نفت و گاز و بنزین و گازوئیل)

۲.تجدید پذیر⬅باد_آب_سوخت های زیستی(گازوئیل زیستی و الکل)

فواید گازوئیل زیستی:

۱.فاقد مواد سرطانزا 

۲.باعث باران اسیدی نمیشود

@فرایند چرخه تولید گازوئیل زیستی از دانه روغنی:

جذب CO2 و نور توسط گیاهان⬅فتوسنتز⬅تولید دانه های روغنی⬅استخراج روغن گیاهی از دانه ها⬅تصفیه روغن گیاهی⬅تولید کازوئیل زیستی⬅استفاده از آن در وسایل نقلیه⬅تولید انرژی و CO2⬅جذب CO2 توسط گیاهان و ادامه ی چرخه

@روش های افزایش میزان سلولز در گیاهان:

انتخاب مصنوعی:انتخاب گیاهانی ک میزان بیشتری سلولز تولید میکنند

مهندسی ژنتیک:مهندسی کردن ژن های گیاهانی که با آب و کود و انرژی کمتری زندگی میکنند

آنزیم مهندسی شده:برای تجزیه ی بهتر سلولز و افزایش بازده آن

پزشکی شخصی:

@روشی برای تشخیص و درمان بیماری ها،پی بردن به بیماری های وراثتی و پیش بینی بیماری هایی که قرار است فرد در آینده مبتلا شود و کاهش اثر آنها

@در این روش،به جای مشاهده بیمار با بررسی اطلاعات ژنی، برلی هر فرد درمان و داروی "خاص" خودش را طراحی میکنند.

ویژه سال یازدهم

زیست شناسی نوین

 مبحث : فصل یک سال دهم

@زیست شناسی نوین؛ کل نگری و جزء نگری:

پیکر جانداران یک سامانه "پیچیده و بزرگ" است که پیچیدگی این سامانه وقتی بیشتر تظاهر میابد که "ارتباط جاندار و اجزای سازنده انرا با محیط زیست" بررسی کنیم

هر یاخته چیزی بیش از مجموع مولکول های تشکیل دهنده ی آن است و این موضوع در سطوح بافت،دستگاه و جاندار نیز صادق است و تا سطح زیست کره ادامه دارد.

@بوم سازگان که مجموعه ای از عوامل زنده و غیرزنده را در برمیگیرد⬅مثالی برای "کل نگری"

نگرش بین رشته ای:

امروزه برای بررسی مجموعه ژن های هرگونه از جانداران،علاوه بر اطلاعات زیست شناختی از فنون و مفاهیم مهندسی،علوم رایانه،آمار و بشیاری از رشته های دیگر نیز استفاده میکنیم

فناوری های نوین:

اطلاعات مربوط به مجموعه ی ژن های جانداران چندین ترابایت داده تولید میکند پس نیاز به تکنولوژی های بسیار پرسرعت و پرظرفیت دارد 

فناوری مشاهده سامانه های زیستی زنده:

با تکنولوژی نوین میتوان موارد زیر را مشاهده کرد:

 اشیای بسیار ریز در حد انگستروم

شناسایی و ردیابی مولکول هایی مثل پروتئینها در یاخته های زنده

تصویربرداری از بوم سازگان و جانداران

@موارد مرتبط با اخلاق پزشکی:

۱.محرمانه بودن اطلاعات ژنی افراد

۲.محرمانه بودن اطلاعات پزشکی افراد

۳.فناوری های ژن درمانی

۴.ایجاد جانداران تراژن 

۵.حقوق جانوران

@راهکار های تولید محصولات غذایی بهتر و بیشتر:

@شناخت بیشتر گیاهان مانند گیاهان خودرو⬅انتقال ژن های این گیاهان به دنای گیاهان زراعی

@شناخت روابط گیاهان زراعی و محیط زیست

@شناخت اجتماع های پیچیده میکروبی در خاک⬅برای تهیه مواد غذایی برای گیاهان/حفاظت گیاهان در برابر آفت ها و بیماری ها

@مهندسی ژن⬅بهبود مقاومت گیاهان به بیماری ها

ویژه سال یازدهم

یاخته زیست سال دهم

مبحث : فصل یک سال دهم

یاخته: 

کوچکترین واحدی که همه ی ویژگی های حیات را دارا باشد.

آغازکننده ی گستره ی حیات

همه فعالیت های زیستی در یاخته صورت میگیرد

سطوح قبل از یاخته(اتم،مولکول،اندامک) فاقد ویژگی های حیات میباشند.

همه یاخته ها دارای غشایی با "تراوایی نسبی" هستند

یاخته واحد عملکردی "همه ی" جانداران است ولی اندامک ها اجزای عملکردی یاخته اند.

قبلا برای مشاهده یاخته لازم بود آنرا بکشند و رنگ امیزی کنند ولی امروزه نه

هرچقدر یک یاخته کوچکتر باشد،نسبت سطح به حجم آن بیشتر است.

جانداران:۱)تک یاخته ای ۲)پر یاخته ای

تقسیم شدن در پر یاخته ای ها باعث ۱)تولیدمثل ۲)رشد ۳)نمو ۴)ترمیم میشود.

از ویژگی های حیات:

گستره وسیع 

سطوح سازمان یابی 

سطوح مختلف حیات:

یاخته⬅بافت⬅اندام⬅دستگاه⬅جاندار⬅جمعیت⬅اجتماع⬅بوم سازگان⬅زیست بوم⬅زیست کره

افراد یک گونه در "یک جا" زندگی میکنند و یک جمعیت را بوجود می اوردند

جمعیت:مجموعه ای از افراد "یک گونه" که در "یک مکان" و در "یک زمان" باهم زندگی میکنند

زیست کره:همه جانداران+همه زیستگاه ها+همه زیست بوم ها

در بوم سازگان محیط زیست "یکی" است.ولی در زیست بوم چندین بوم سازگان وجود دارد

DNA(دنا):

حاوی "ژن های مختلف" که از روی آنها "پروتئین" هایی ساخته میشوند که "واحد عملکردی یاخته" اند

در همه جانداران یوکاریوتی(غیر از گویچه های قرمز بالغ در اغلب پستانداران که هسته خود را از دست داده اند یا یاخته های آوند آبکش در گیاهان که اصلا هسته ندارند) وجود دارد و کار یکسانی انجام میدهند

عامل ایجاد کننده تنوع در جانداران⬅نوع پروتئین ها

ویژه سال یازدهم

رشد و نمو زیست سال دهم

مبحث : فصل یک سال دهم

مرزهای حیات:

تعریف آن "دشوار" و "غیر ممکن" است⬅به جای تعریف حیات،"ویژگی های جانداران" را معرفی میکنیم:

نظم و ترتیب⬅در "همه جانداران"

جانداران=باکتری ها + آغازیان + قارچ ها + گیاهان + جانوران

هم ایستایی(هومئوستازی):

نگه داشتن تعادل بدن در سطح استاندارد

محیط جانداران "همواره" در حال تغییر است

مثال:افزایش سدیم بدن⬅افزایش دفع سدیم از طریق ادرار توسط کلیه ها

رشد و نمو:

در همه "همه جانداران"

رشد:بزرگ شدن و افزایش برگشت ناپذیر ۱)ابعاد و ۲)تعداد یاخته ها

نمو:تشکیل بخش های جدید در یک جاندار

تنظیم رشد و نمو تحت کنترل اطلاعات موجود در ژن های DNA است.

جذب و استفاده از انرژی:

تولید انرژی طی فرایند "تنفس یاخته ای" صورت میگیرد

تنفس یاخته ای:

گلوکز+اکسیژن+فسفات+ADP⬅کربن دی اکسید+آب+ATP

محل انجام تنفس یاخته ای : راکیزه(میتوکندری)

شکل های استفاده از انرژی:

۱)انجام فعالیت های زیستی

۲)بخشی را به صورت گرما از دست میدهند

پاسخ به محیط: 

"همه جانداران" به محرک های محیطی پاسخ میدهند

مثال: خم شدن ساقه گیاه به سمت نور خورشید

"پاسخ" به محیط رو با "سازش" با محیط اشتباه نکیرید

تولیدمثل:

به وجود اوردن موجوداتی "کم و بیش شبیه" 

سازش با محیط:

مثال:خرس قطبی در مناطق برفی دارای "موهای سفید" است

ویژه سال یازدهم

کمک های علم زیست شناسی

مبحث:فصل یک سال دهم

کمک هایی که علم زیست شناسی به ما میکند:

تولید گیاهان و جانوران اصلاح شده مانند مرغ و ماهی و گاو و انواع میوه ها،برنج،گندم و ذرت اصلاح شده

شناسایی آسان هویت انسان با استفاده از دنای افراد

پیش بینی بیماری های ارثی که در آینده فرد به آنها مبتلا میشود با مطالعه اطلاعات مولکول های دنای افراد

مهار بسیاری از بیماری ها مانند بیماری های قند(دیابت) و افزایش فشارخون

ساختن تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی به کمک متخصصان رشته های دیگر

مبارزه با آفت های گیاهان

حفظ تنوع زیستی

بهبود طبیعت و زیستگاه ها

جاندار اصلاح شده:

جاندارانی که ماده ژنتیک آنها با روش های مهندسی ژنتیک تغییر کرده است ⬅تراژن(موجوداتی که به مولکول DNA آنها مولکول DNA گونه دیگری الحاق شده)

هدف:تولید محصولات بیشتر و بهتر.

ویژه سال یازدهم

پروانه مونارک زیست دهم

 مبحث:فصل یک سال دهم

 پروانه مونارک:

 ۱.حشره

۲.دارای لوله گوارش

۳.تنفس نایدیسی

۴.تنفس آن مستقل از دستگاه گردش مواد است و مفاهیمی مثل خون تیره و روشن و هموگلوبین متصل به اکسیژن در آن معنا ندارد.

۵.فاقد مویرگ

۶.دارای همولنف

۷.دارای قلب لوله ای منفذدار در سطح پشتی

۸.سیستم دفعی متصل به روده ی جانور به نام لوله مالپیگی دارد

۹.چه پروانه بالغ چه لارو آن غذای گیاهان حشره خوار محسوب میشوند

۱۰.تخم گذار

۱۱.نوزاد مونارک به صورت لارو و کرمی شکل است

۱۲.اگر به سن بلوغ و تولیدمثل نرسند مهاجرت انها تکمیل نمیشود

۱۳.مهاجرت این پروانه ها به صورت غریزی(نه اکتسابی) است که اطلاعات مربوط به آن در DNA(دنا) موجود قرار دارد

۱۴.دارای چشم مرکب

۱۵.طناب عصبی شکمی و چند گره به هم جوش خورده به عنوان مغز

۱۶.یاخته های عصبی خاصی دارد که با تشخیص ۱)جایگاه خورشید و ۲)جهت مقصد، به سوی مقصد خود پرواز میکند "این مهاجرت سه نسل به طول می انجامد"

ویژه سال یازدهم